Coraz częściej mówi się o konieczności racjonalizacji zużycia wody pitnej w gospodarstwach domowych. Temat ten jest poruszany ze względu na aspekt ekologiczny – ograniczone zasoby wody pitnej na Ziemi, a także ekonomiczny – stale rosnące ceny wody i odbioru ścieków. Dlatego też wykorzystanie instalacji wody szarej oraz wody deszczowej w budynkach energooszczędnych jest coraz bardziej opłacalną inwestycją, pozwalającą w znaczący sposób ograniczyć zużycie wody.
Woda szara według Europejskiej Normy 12056-1 to zabrudzona woda wolna od fekaliów. Nie zalicza się tu wody kuchennej, powstałej podczas zmywania naczyń, zawierającej zanieczyszczenia w postaci tłuszczu, zawiesin i resztek żywności. W praktyce jest to woda ściekowa wytwarzana w domowych procesach takich jak mycie rąk, kąpiel czy pranie, nadająca się po uprzednim podczyszczeniu do powtórnego wykorzystania. W gospodarstwie domowym ok. 60% wody ściekowej może być wykorzystana jako woda szara.

15.1.1. instalacja wody szarej (dualna)

Wymaga zainstalowania podwójnego systemu kanalizacji – na żadnym etapie woda pitna nie może stykać się z wodą szarą, gdyż zawsze istnieje ryzyko jej zakażenia. Jeżeli chodzi o technologię oczyszczania, na rynku dostępne są dwa sprawdzone rozwiązania. Pierwszy z nich to oczyszczanie w trzech fazach – wstępne filtrowanie, napowietrzanie i mieszanie w celu polepszenia warunków do oczyszczania mikrobiologicznego bakteriami oraz dezynfekcja lampami UV w celu wyeliminowania pozostałości bakterii. Drugi system przewiduje dotlenienie w celu pobudzenia rozwoju flory bakteryjnej i filtrowanie przez bardzo drobny filtr zatrzymujący wszelkie zanieczyszczenia.

15.1.2.  instalacja wody deszczowej

W zależności od potrzeb możemy zastosować instalację o różnym stopniu skomplikowania i efektywności. Zbiornik magazynujący wodę jest najważniejszym  i  najdroższym  elementem  instalacji,  dlatego ważne jest, żeby odpowiednio dobrać jego wielkość, kształt i materiał. Przy planowaniu wielkości zbiornika powinniśmy przede wszystkim uwzględnić maksymalną ilość wody deszczowej, którą jesteśmy w stanie zgromadzić, oraz wielkość i sposób przewidywanego zużycia. Możliwości gromadzenia wody ustalamy na podstawie wysokości opadów oraz wielkości i rodzaju powierzchni dachu. Zaleca się stosowanie zbiorników podziemnych, które mają większą pojemność, są łatwiejsze w użytkowaniu i nie zajmują powierzchni ogrodu. Zbiornik naziemny stosuje się zazwyczaj, gdy nie ma możliwości wykonania instalacji podziemnej, jednak w czasie zimy na wypadek mrozów taki zbiornik należy opróżnić.

Rysunek 15.2 Instalacja wodociągowa i kanalizacyjna dualna, w której do spłukiwania w.c. przynajmniej w części wykorzystywana jest zużyta woda z wanny, prysznica i pralki, źródło: Jarosław Chudzicki

Czy wiesz, że?
•     Biologiczne podczyszczanie wody, czyli przepuszczanie jej przez nylonowy filtr oraz warstwy żwiru czy piachu w obecności korzeni roślinnych umożliwia pozbycie się szkodliwych bakterii i zanieczyszczeń. Może ona być wtedy użyta do płukania toalet lub nawadniania, będąc swego rodzaju systemem samodzielnego tworzenia i użytkowania wody szarej przez rośliny.
•     W Polsce powstał jeden dom zbudowany z odpadów – znajduje się on w Mierzeszynie i składa się głównie z opon, ale także puszek i butelek plastikowych, czyli materiałów z odzysku połączonych gliną.

Rysunek 15.3 Schemat instalacji możliwych do zastosowania w budynku ekologicznym

Średnie zużycie wody na mieszkańca w gospodarstwie domowym wynosi 100 150 l na dobę i w całości jest to woda zdatna do picia. Ponad 30% tego zużycia przeznaczana jest na spłukiwanie toalet, podlewanie kwiatów czy prace porządkowe, czyli celów, do których nie potrzebujemy wykorzystywać wody pitnej. W tym celu możemy wykorzystywać wodę szarą i deszczową, co w znaczący sposób może pomóc  ograniczyć  zużycie  wody  zdatnej  do  picia w gospodarstwie domowym, a także zaoszczędzić na kosztach poboru wody i odbioru ścieków.