Produkcja większości materiałów budowlanych, a szczególnie tych wysoko przetworzonych pochłania duże ilości energii nieodnawialnej, a co za tym idzie prowadzi do zwiększonej emisji dwutlenku węgla. Używanie i przetwarzanie ich po raz kolejny, gdy jest to energetycznie uzasadnione, pozwala oszczędzić zarówno surowce jak i energię, wykorzystane do produkcji materiałów. Dzięki temu zmniejsza się też ilość odpadów, powstających w trakcie procesu budowlanego. Starając się minimalizować ilość energii, jaką zużywamy podczas cyklu życia budynku, warto zastanowić się nad wykorzystaniem materiałów o jak najmniejszej ilości energii wbudowanej.
Możemy zmniejszyć ilość zużytej energii stosując się do kilku zasad:
• Używać materiałów występujących lokalnie.
• Używać materiałów o wysokim stopniu ponownego przetworzenia.
• Używać materiałów, do których produkcji wykorzystuje się energię odnawialną.
• Projektować budynek z materiałów trwałych, które nie wymagają częstych napraw i remontów.
• W przypadku remontu czy rozbiórki zapewnić łatwość oddzielania od siebie różnych materiałów.
Tabela 15.1 Porównanie energii wbudowanej dla różnych materiałów budowlanych
Decydując się na budowę domu można pomyśleć o zastosowaniu następujących ekologicznych materiałów budowanych.
Drewno to jeden z najbardziej popularnych materiałów ekologicznych, stosowany nie tylko do konstrukcji szkieletowych, ale także jako element elewacji. Ma ono wiele zalet, jak na przykład to, że nadaje się do powtórnego wykorzystania, jest łatwe do demontażu i przeróbki, a jego skrawki są łatwe do utylizacji. Najłatwiejsze do odzysku są bale, które nawet podniszczone – można redukować do mniejszych elementów. Wybierając produkty drewnopochodne należy pamiętać, aby używać takich, do których użyte drewno miało odpowiedni certyfikat, potwierdzający, że drzewo rosło w specjalnych miejscach, jak na przykład pod przewodami wysokiego napięcia. Jest to bardzo ważny czynnik z punktu widzenia ekologii.
Kolejnym ekologicznym materiałem mogą być cegły ceramiczne z odzysku. Wyprodukowanie cegły wymaga zużycia bardzo dużej ilości energii, co sprawia, że nawet jej powtórne wykorzystanie nie jest tak efektywne, jakby się wydawało, nawet pomimo faktu, że jest pochodzenia naturalnego. W przypadku cegieł z odzysku najbardziej pracochłonne jest oczyszczanie z zaprawy, chyba że jest to cegła z przedwojennych domów na zaprawie wapiennej – ją usunąć łatwiej. Cegła z odzysku jest z reguły dwa razy tańsza od nowego materiału.
Szkło z recyklingu to jeden z niewielu materiałów budowlanych, którego produkcja nie wymaga dużej ilości energii. Oprócz podstawowych funkcji, może być wykorzystywane jako ocieplenie (izolacja) przegród, czy też jako warstwa podbudowy płyt fundamentowych dzięki swym właściwościom, takim jak odporność na korozję oraz to, że nie podciąga, nie wchłania wody, a także nie pali się. Dodatkowo szkło może być przetwarzane niezliczoną ilość razy. Przez przetapianie i uszlachetnianie możemy uzyskać na przykład szkło piankowe, mające wspomniane cechy.
Do izolacji w domu ekologicznym świetnym rozwiązaniem jest materiał, którego 80% surowca pochodzi z recyklingu, a jego produkcja nie jest energochłonna – włókna celulozowe lub bawełniane (te są trudniej dostępne). Poza świetnym izolowaniem termicznym wszelkich przegród, doskonale chronią przed dźwiękami powietrznymi i hałasem. Wykorzystując włókna celulozowe, powstałe z udziałem wysokogatunkowego papieru gazetowego i soli borowych, nie musimy martwić się o pleśń, grzyby ani biodegradację. Te materiały izolacyjne chronią przed zawilgoceniem, a jednocześnie rezygnujemy z folii paroizolacyjnej.
Tworzywa sztuczne z recyklingu obecne na rynku budowlanym to przede wszystkim PCW stosowane w profilach okiennych, rynny, rury czy różnego rodzaju kratki. Powszechnie znana z recyklingu butelka PET powstaje ze zmielonych opakowań sklejanych specjalnym lepiszczem, następnie prasowanych w płyty. Ma ona porównywalne do styropianu właściwości, będąc jednocześnie materiałem bardziej od niego wytrzymałym. Z racji tego jest stosowana do produkcji płyt drenażowych, deskowania traconego, jak i termoizolacji oraz warstwy dachów odwróconych. Do wykończeń stosuje się zaś wykładziny z włókien pochodzących w całości z recyklingu starej wykładziny oraz nawierzchnie z granulatu gumowego odzyskiwanego z opon, który używany jest najczęściej w halach i na placach zabaw.