Materiały izolacyjne przegród zewnętrznych stosowane w budynku energooszczędnym:
• Powinny być układane w sposób niepowodu- jący powstania mostków termicznych, a szcze- liny większe niż 2 mm powinny być wypełniane klinowymi wycinkami z materiału izolacyjnego lub pianką PUR.
• Powinny być mocowane łącznikami mecha- nicznymi, w sposób zmniejszający powstawanie mostków cieplnych (trzpienie z odpo- wiedniego materiału, zatyczki termoizolacyjne KES).
• Mogą być klejone do ścian zewnętrznych jedy- nie w przypadku niskich budynków nienarażo- nych na działanie silnego wiatru.
• Powinny być mocowane w taki sposób, aby nie zachodziła cyrkulacja powietrza między warstwą izolacji a warstwą nośną.
• Powinny być przyjazne dla środowiska natu- ralnego i poddawać się recyklingowi.

Rysunek 5.4 Schemat rozwiązania przegród w energooszczędnym budynku o lekkiej konstrukcji drewnianej - ściany zewnętrzne wielowarstwowe izolowane wełną mineralną i styropianem, dach izolowany wełną mineralną i płyta fundamentowa żelbetowa izolowana styropianem odpornym na działanie wilgoci

5.5.1. Ściany zewnętrzne

Osiągnięcie standardu NF15 lub NF40 wymaga za- stosowania materiałów izolacyjnych o grubości prze- kraczającej nawet 30 cm. Do wykonania ocieplenia o takiej grubości można zastosować bezspoinowy system ociepleń ścian zewnętrznych (BSO), polega- jący na zamocowaniu do zewnętrznej powierzchni ściany izolacji termicznej, a następnie wykonaniu warstwy zbrojącej i nałożeniu tynku cienkowarstwo- wego. Oprócz wysokiej jakości materiałów, bardzo ważna jest staranność wykonania. Istota BSO polega na wykonaniu systemu 3-warstwowego, który twOrzą:
• Materiał termoizolacyjny,
• Warstwa wzmacniająca system (elastyczna siatka – włókno szklane, względnie tworzywo sztuczne),
• Warstwa zewnętrzna (cienkowarstwowa wy- prawa tynkarska + farba elewacyjna).

Ocieplając budynki metodą BSO nie zawsze mu- simy używać łączników mechanicznych. Dotyczy to w szczególności wspomnianych już wcześniej niewy- sokich budynków nienarażonych na oddziaływanie silnego wiatru. Instrukcja Instytutu Techniki Budowlanej nr 334 określa dokładnie, w jakich przypadkach można zrezygnować z łączników mechanicznych.
Długość łączników mechanicznych może być krót- sza od grubości materiału izolacyjnego. Umieszcza- my je wtedy we wcześniej wyfrezowanych otworach, a następnie zakrywamy za pomocą zatyczek wyko- nanych z materiału izolacyjnego.
Warstwę ocieplenia budynku można mocować także pomiędzy listwami rusztu konstrukcyjnego, wykonanego z drewnianych belek dwuteowych, które ograniczają powstawanie mostków cieplnych i podwyższają jakość izolacji.

Rysunek 5.5 Ściany zewnętrzne ocieplone 30 cm szarego styropianu – izolacja tylko klejona bez kołkowania



Rysunek 5.6 Poprawienie izolacyjności przegród o konstrukcji lekkiej drewnianej dzięki zmniejszeniu udziału drewna w przegrodzie, belki dwuteowe (po prawej) udział około 3%, zamiast krokwi (po lewej) udział około 10%

5.5.2. Dachy, stropodachy, stropy pod nieogrzewanym poddaszem

Są to miejsca, których ocieplenie jest stosunkowo proste, a także daje możliwość zastosowania dużych grubości materiałów izolacyjnych. W trakcie wykonywania ocieplenia szczególną uwagę musimy zwrócić na prawidłowe ułożenie warstwy paroszczelnej i paroprzepuszczalnej.
W tradycyjnej konstrukcji dachu izolacje wykonujemy najczęściej w systemie dwuwarstwowym. Pierwsza warstwa znajduje się między krokwiami, a druga jest dobita od spodu. Powinniśmy zwrócić uwagę na mocowanie izolacji, układając ją w sposób zapobiegający powstawaniu mostków cieplnych, np. prostopadłe ułożenie kolejnych warstw. Dodatkowo możemy zamienić pełne drewniane profile konstrukcji dachu (krokwie) na drewniane dwuteowe belki, co w dużym stopniu redukuje straty ciepła przez dach. Przy takim rozwiązaniu, dzięki dużej wysokości profili, wykonanie drugiej warstwy izolacji (dobijanej od spodu) może okazać się zbędne.
Ocieplenie stropu pod nieogrzewanym podda- szem realizujemy układając warstwy izolacji cieplnej na stropie. Jeżeli poddasze nie jest użytkowe, ocieplenie wykonujemy z dowolnego materiału izolacyjnego, zapewniającego wymagane wartości U przegrody. Jeśli jest użytkowe, dodatkowo musimy zabezpieczyć warstwę izolacji przed uszkodzeniem, bądź wykonać ją z odpowiednio twardych materiałów.

5.5.3. Podłogi na gruncie

Ocieplenie podłóg na gruncie wykonuje się zazwy- czaj pod płytą podłogową. Zastosowane do ocieplania podłogi materiały powinny charakteryzować się odpornością na działanie wilgoci oraz odpowiednią wytrzymałością na ściskanie, aby zapobiec osiadaniu podłogi, spowodowanemu sprasowaniem materiału izolacyjnego.
Podczas wykonania szczególną uwagę należy zwrócić na straty ciepła przez mostki cieplne do gruntu. Miejscami szczególnie narażonymi na ich powstanie są nieciągłości warstwy izolacyjnej, np. połączenie ściany fundamentowej z podłogą i ścianą zewnętrzną. Straty te możemy minimalizować stosując odpowiednie rozwiązania konstrukcyjne oraz używając materiałów o małym współczynniku przewodzenia λ (m.in. bloczki izolacyjne, spienione szkło, prenit). Zagadnienie mostków cieplnych sze- rzej omówiono w rozdziale 6.

Rysunek 5.7 Ocieplenie podłogi na gruncie warstwą 30 cm twardego styropianu, żródło: Lipińscy Domy



Rysunek 5.8 Docieplenie stropu nad nieogrzewaną piwnicą. Widoczny ruszt drewniany i izolacja pionowa nachodząca na ściany wewnętrzne oraz kominy ograniczają mostki cieplne

5.5.4. Stropy nad nieogrzewanymi piwnicami

Ocieplenie takich stropów można wykonać zarówno od strony wewnętrznej ogrzewanej, układając izolację na stropie, jak i nieogrzewanych pomieszczeń piwnicznych, przyklejając lub podwieszając materiał od spodu. Drewniany ruszt, do którego przymocowany jest materiał izolacyjny, ogranicza powstające mostki cieplne, a wykonana warstwa tynku lub płyty gipsowo-kartonowe zabezpieczają go przed uszkodzeniami mechanicznymi.

Chcąc ograniczyć występowanie mostków cieplnych, oprócz stosowania materiałów konstrukcyjnych o małym współczynniku przewodzenia ciepła λ możemy dodatkowo wykonać izolację pionową przegród o wysokości nie mniej niż 100 cm i grubości około 10 cm. Dla standardu NF15 i NF40 dopuszcza się wartość Ψ≤ 0,15 W/(mK) dla mostków cieplnych, ale wyłącznie w obszarze posadowienia budynków na gruncie (ławy, stopy fundamentowe, podłogi na gruncie itp.) oraz w przypadku przegród oddzielających pomieszczenia mieszkalne od garaży podziemnych.