Rozmieszczenie okien może mieć decydujący wpływ  na  bilans  energetyczny  budynku  i  panujący w nim komfort cieplny. Główne okna mogą być zorientowane na południe (ewentualnie na południowy wschód lub południowy zachód), co sprzyja zyskom ciepła. W elewacjach północnych korzystna jest mała powierzchnia okien. Nie tracimy ciepła w zimie, a oświetlenie dzienne z tego kierunku i tak jest minimalne. Wraz z rozmieszczaniem okien kreujemy rozmieszczenie pomieszczeń, umieszczając przy dużej  powierzchni  oszklenia  pomieszczenia  dzienne. Na północną stronę mieszkania przesuwamy pomieszczenia, do których nie potrzebujemy dużego dostępu światła, takie jak łazienki, schowki, garderoby czy sypialnie.
Stosowanie tych zaleceń w sposób rygorystyczny może doprowadzać do sytuacji, w której architektura budynku i jego funkcjonalność ulegną pogorszeniu. Na przykład sypialnia z oknami o orientacji północnej, w której będą tylko małe okienka, może się okazać mało „przytulna”. Z kolei duże okna od strony południowej, bez elementów zacieniających, będą powodowały przegrzewanie budynku w okresie lata. Projektowanie ściśle zorientowanych budynków powoduje jednoczenie, że mogą być one zlokalizowane tylko w jeden sposób. Mając to na uwadze trzeba zachować zdrowy rozsądek i umiar, aby zastosowane rozmieszczenie okien nie miało negatywnych skutków. Jednym z nich może być większe zużycie światła sztucznego w pomieszczeniach od strony północnej. Możemy je ograniczyć poprzez stosowanie ram w jasnych kolorach i równomierne rozmieszczanie na elewacji otworów przeszklonych.

Czy wiesz, że?
Utrudniać wykorzystanie światła dziennego mogą grubsze ściany (o grubszej warstwie izolacji), które zwiększają zacienienie okien i utrudniają penetrację światła, a także niska wartość współczynnika przenikania szyby Ug (oznaczająca mniejszą przepuszczalność światła widzialnego).

Rysunek 7.3 Bilans energetyczny okna w budynku pasywnym w zależności od jego orientacji

Policz sam, ile pieniędzy kosztują Cię Twoje okna!

Określ:
•    Współczynnik  przenikania  ciepła  okna  „Uw” (podany przez producenta);
•    Powierzchnię okna w m2;
•    Czas przyjęty do obliczeń, np. średnia długość sezonu grzewczego – 220 dni;
•    Różnicę temperatury wewnętrznej i zewnętrz nej w przyjętym okresie grzewczym.

Aby obliczyć w uproszczeniu straty energii w kilowatogodzinach (kWh) należy przemnożyć powierzchnię okna przez jego współczynnik Uw, średnią różnicę temperatur w czasie sezonu grzewczego i czas jej występowania w godzinach oraz podzielić to wszystko przez 1000 (aby uzyskać kWh). Przykładowo dwa okna o współczynnikach: Uw  = 1,0 W/ (m2K) i U  =1,5 W/(m2K), mają powierzchnię 1,50 m ×
1,50 m = 2,25 m2, sezon grzewczy trwa, np. 220 dni = 220 × 24, co daje 5280 godzin, a średnia różnica temperatur to 18°K (temperatura wewnętrzna 20°C minus średnia temperatura zewnętrzna dla sezonu grzewczego 2°C). Obliczenie dla pierwszego oka wygląda więc następująco:

Q1 = 2,25m2 × 1,0 W/(m2K) × 18K × 5280 h / 1000,
A strata ciepła dla obydwu okien wynosi:
• Dla Uw=1,0 W/(m2K) uzyskujemy 213,8 kWh,
• Dla Uw=1,5 W/(m2K) uzyskujemy 320,8 kWh.

Zakładając cenę energii 1 kWh = 0,25 zł mamy oszczędność 26,73 zł w ciągu roku. Dla przyjętych wcześniej założeń, w niewielkim domu jednorodzinnym, gdzie powierzchnia okien wynosi ok. 25 m2, uzyskamy oszczędność rzędu 297 zł na rok.