Najpopularniejszą metodą ocieplania budynków jest zastosowanie płyt styropianowych. Jednak nie jest to jedyna metoda. Można także stosować płyty i maty z wełny mineralnej i włókna celulozowe. Przebojem zdobywają także rynek pianki poliuretanowe. Jakie są wady i zalety stosowania tych metod?

Dom energooszczędny musi być odpowiednio ocieplony. Musimy więc dokonać wyboru materiału termoizolacyjnego. Czym się kierować?

Wybór powinien zależeć m.in. od wieku budynku (nie wszystkie metody sprawdzą się, gdy ocieplamy istniejący już dom), powierzchni ścian, które musimy ocieplić (nowoczesne rozwiązania bywają bardzo kosztowne), materiału, z którego budynek został wykonany i oczywiście funduszy, jakie możemy przeznaczyć na docieplenie.

Do najczęściej stosowanych materiałów izolacyjnych należy styropian (symbol EPS) oraz wełna mineralna, ale możliwości jest o wiele więcej. Do wyboru mamy również polistyren ekstrudowany (symbol XPS), który jest podobny do styropianu, ale ma lepsze właściwości termoizolacyjne i jest bardziej wytrzymały. Można również wybrać włókna celulozowe lub piankę poliuretanową.

Styropian czy wełna

Styropian to najpopularniejszy materiał termoizolacyjny, bo jest stosunkowo tani i łatwy z montażu. Dlatego też ocieplenie budynku tą metodą jest najmniej kosztowne. Styropian montuje się też dość szybko (dużo szybciej niż wełnę). Jest też bardziej niż wełna mineralna odporny na zawilgocenie. Jednak wełna mineralna, obok dobrej izolacyjności termicznej, ma również bardzo dobrą izolacyjność akustyczną i jest ognioodporna (wytrzymuje temperaturę do 700°C). W tych parametrach styropian wypada gorzej. Jest on materiałem, który sam nie rozprzestrzenia ognia, ale jeśli istnieje źródło ognia, to łatwo się pali.
Nie jest prawdą, że wełna mineralna jest cieplejsza od styropianu lub odwrotnie. Oba te materiały te mogą mieć różne wartości współczynnika przewodzenia ciepła (λ – lambda). Zależy on od tego, jaki rodzaj surowców zostanie użyty przez producenta, gęstości uzyskanego materiału i rodzaju jego struktury oraz samego procesu technologicznego. Im niższy współczynnik przewodzenia ciepła (materiał lepiej izoluje termicznie), tym wyższa jego cena.

Jeśli decydujemy się na ocieplenie w postaci wełny mineralnej, pamiętajmy, że jest ona paroprzepuszczalna. A to oznacza, że nie każdy tynk można zastosować na ociepleniu z wełny. Tynk układany na takiej izolacji musi umożliwić odparowanie wilgoci. Dlatego na wełnę mineralną trzeba stosować tynk mineralny, silikatowy lub silikonowy. Mają one na tyle dobrą paroprzepuszczalność, że poradzą sobie z tą wilgocią. Na pewno nie poradzi sobie z nią jeden z najpopularniejszych obecnie tynków - tynk akrylowy. Ma on tak duży opór dyfuzyjny, że nie może być zastosowany na wełnę.

Styropian jest paroprzepuszczalny w dużo mniejszym stopniu niż wełna mineralna i dlatego można na niego położyć każdy rodzaj tynku.

Producenci, chcąc poprawić izolacyjność termiczną styropianu, w procesie jego wytwarzania wykorzystują grafit. Płyty z grafitem mają kolor szary lub biały w ciemne kropki.

Co więc lepiej zastosować – wełnę czy styropian? Nie ma na to jednoznacznej odpowiedzi. Wełna jest cięższa od styropianu i szybko może nasiąkać wodą. Jednak jest produktem naturalnym. Jest także paroprzepuszczalna, dzięki ściany mają możliwość „oddychania”. Trzeba jednak zadbać, by wszystkie warstwy ściany były w tym samym stopniu paroprzepuszczalne.

Styropian zaś jest materiałem bardzo lekkim, łatwym w obróbce i nie nasiąka wodą.

Styropianem ocieplamy ściany dwuwarstwowe, zaś wełną mineralną – trójwarstwowe.

Wełna mineralna może mieć także postać granulatu, czyli luźnych strzępków. Granulat można stosować do ocieplania miejsc trudno dostępnych (np. stropodachów, szczelin w ścianach warstwowych). Jednak prace należy zlecić ekipie, która dysponuje maszynami do nadmuchu granulatu.

Polistyren ekstrudowany (XPS) – materiał nowoczesny

To materiał podobny do styropianu, ale proces jego powstawania jest bardziej skomplikowany. Materiał ten ma zamkniętokomórkową budowę, dlatego jest jeszcze mniej nasiąkliwy niż styropian (chłonność wody 0,01%). Jest twardszy od styropianu, a to oznacza, że ma większą wytrzymałość mechaniczną. Ma również niższy współczynnik przewodzenia ciepła, czyli stanowi lepszą izolację termiczną niż styropian.

Polistyren ekstrudowany XPS jest dwukrotnie droższy niż styropian. A to stanowi podstawową wadę tego materiału. Jeśli jednak fundusze na ocieplenie budynku nie stanowią dla nas większego problemu, warto zainwestować w ten materiał. Ze względu na małą nasiąkliwość i wysoką wytrzymałość na ściskanie płyty polistyrenowe stosuje się również do izolacji ścian piwnicznych i fundamentów.

Polistyren ekstrudowany jest idealny tam, gdzie jest większe narażenie na działanie wody i uszkodzenia mechaniczne. Niewielka masa płyt oraz ich sztywność sprawiają, że materiał montuje się szybko i dość łatwo. XPS jest ognioodporny.

Sprawdza się jako izolacja dachów o odwróconym układzie warstw, dachów płaskich, tarasów i zewnętrznych ścian piwnic, również jako izolacja obwodową nawet do kilkunastu metrów poniżej poziomu terenu.

Ekologiczna termoizolacja - włókna celulozowe i keramzyt

Włókna celulozowe są ekologiczne i bezpieczne dla alergików. Kumulują ciepło i opóźniają jego oddawanie do otoczenia. Dlatego w upalne dni są dobrą barierą zapobiegającą przegrzewaniu pomieszczeń. Metoda ocieplania włóknami celulozowymi polega na wdmuchiwaniu ich w pustki konstrukcyjne. Włókna celulozowe są materiałem sypkim. Powstają z makulatury, która impregnowana jest związkami boru. Dlatego materiał ten jest odporny na działanie wilgoci, co oznacza, że w przeciwieństwie np. do wełny mineralnej, nie traci dobrej termoizolacyjności w kontakcie z wilgocią. Włókna celulozowe są trudno zapalne, nie rozprzestrzeniają ognia. A gdy dojdzie do pożaru, nie wydzielają one toksycznych gazów.

Włókna celulozowe stanowią dobrą izolację akustyczną i cieplną (współczynnik przewodzenia ciepła na poziomie 0,042–0,040 W/(mK)). Pochłaniają dźwięki, dzięki czemu materiał doskonale sprawdza się przy wypełnianiu ścianek działowych, wygłuszaniu stropów, budowie ekranów akustycznych oraz w specjalnych tynkach pochłaniających dźwięki. Izolacji z włókien nie stosuje się poniżej poziomu gruntu ani w podłogach na gruncie.
Karamzyt zaś ma formę drobnych granulek. Jako materiał izolacyjny stosuje się keramzyt o uziarnieniu 10–20 mm, ciężarze ok. 270 kg/m3, wytrzymałości 0,75 MPa i współczynniku przewodzenia ciepła λ wynoszącym 0,10 W/(mK). Ten materiał doskonale poradzi sobie z izolacją podłóg na gruncie oraz ocieplaniu i drenażu ścian piwnicznych. Może być także wykorzystywany do ocieplania stropów, stropodachów, ścian fundamentowych, a także renowacji podłóg.

Gdy zależy ci na czasie - Pianka poliuretanowa Występuje w postaci płyt lub jako natrysk. Pianka poliuretanowa ma bardzo dobre właściwości termiczne i dużą wodoodporność. Płyty z tego materiału wykorzystuje się do izolacji dachów płaskich, skośnych, murów szczelinowych oraz posadzek. Natomiast natrysk pianki poliuretanowej sprawdza się na przykład podczas ocieplania poddasza. Pianka nie nasiąka wodą i jest wytrzymała. W izolacji z pianki nie ma spoin i połączeń technologicznych. Doskonale przyczepia się do różnych podłoży. Jest odporna na niskie i wysokie temperatury. Pianka zamkniętokomórkowa ma bardzo niski współczynnik przenikania ciepła. Pianka nie jest toksyczna, nie gnije, nie butwieje, jest odporna na grzyby, pleśnie i bakterie. Jest dźwiękoszczelna, wzmacnia konstrukcję budynku. Proces montażu trwa bardzo krótko. Pianka jest niezastąpiona na terenach zalewowych oraz w pomieszczeniach narażonych na wilgoć.

Włókna celulozowe i pianka poliuretanowa sprawdzą się na pewno podczas ocieplania skomplikowanych budynków. Kiedy nie można zastosować dużych, sztywnych płyt, warto zainwestować w niestandardowe metody.