Próbę szczelności powietrznej wykonuje się, aby uzyskać informacje na temat powłoki zewnętrznej badanego budynku lub jego fragmentu. Badanie pozwala nam zarówno na określenie współczynnika n50 budynku lub jego fragmentu jak i wykrycie ewentualnych nieszczelności i błędów w montażu izolacji paroszczelnej. Wykrycie nieszczelności można zrealizować na kilka sposobów:
• Przy użyciu dłoni – najprostszy i najszybszy sposób do wstępnej oceny ewentualnych nieszczelności. Po przyłożeniu dłoni do badanego obszaru, najlepiej wilgotnej, możemy wyczuć powiew powietrza.
• Poprzez anemometr (wiatromierz) – jest to urządzenie służące do mierzenia prędkości gazów i cieczy, dzięki któremu można szybko i w łatwy sposób wykonywać pomiar pozbawiony odczuć subiektywnych, jednak w praktyce do badania wykorzystuje się najczęściej termoanemometr.
• Z zastosowaniem dymu – sposób ten poprzez zadymienie pomieszczenie ukazuje nieszczelności warstw. Nie daje co prawda precyzyjnych wyników, ale jest czytelny i obrazowo ukazuje niedokładnie wykonane detale.
• Poprzez kamerę termowizyjną – wraz z testem szczelności jest to najbardziej kompleksowe i polecane badanie, ukazujące stan izolacji termicznej i paroszczelnej. Jednak trzeba pamiętać o konieczności łączenia obu badań, gdyż pojedynczo dają niekompletne informacje i wyniki.

Zasada badania polega na wymuszeniu różnicy ciśnień pomiędzy budynkiem a jego otoczeniem poprzez zastosowanie wentylatora tłoczącego określony strumień powietrza. Jest to zjawisko odwrotne do naturalnego zjawiska w przyrodzie, jednak pozwala na otrzymanie wszelkich potrzebnych danych do obliczenia współczynnika n50. Badanie składa się z dwóch pomiarów przeprowadzonych w podciśnieniu i nadciśnieniu, co pozwala na określenie strumienia powietrza infiltrującego i eksfiltrującego. Wynik jest wartością średnią arytmetyczną z obu pomiarów. Zestaw pomiarowy składa się z wentylatora, ramy z plandeką, wielofunkcyjnego miernika oraz zestawu przyłączy. Układ montowany jest najczęściej w otworze drzwiowym lub okiennym. Pomiary wykonywane są najczęściej automatycznie przez podpięcie do urządzenia komputera z odpowiednim oprogramowaniem. Na początku wpisujemy potrzebne dane wstępne o wykonawcy i kliencie oraz dane dotyczące badania. Po ich uzupełnieniu program uruchamia wentylator i przystępuje do rysowania wykresu przecieku powietrza wraz z obliczeniem współczynnika n50.

Ponadto wyróżniamy dwie metody przeprowadzenia badań:
• Metoda A (badanie użytkowanego budynku), gdzie stan obudowy budynku powinien odpowiadać stanowi podczas okresu, w którym są eksploatowane instalacje ogrzewania lub klimatyzacji,
•      Metoda B (badanie obudowy budynku), gdzie wszystkie celowo wykonane otwory w obudowie budynku powinny być zamknięte lub zaślepione. Należy pamiętać, aby podczas badania budynku lub jego części zamknąć wszystkie celowo wykonane otwory (okna, drzwi, otwory przewodów kominowych). Drzwi wewnętrzne powinny być otwarte w celu wyrównania ciśnienia (maksymalna różnica to 10%).

Rysunek 8.10 Wykrywanie nieszczelności – połączenie testu szczelności w podciśnieniu z badaniem termowizyjnym. Nieszczelności – przy włącznikach elektrycznych i dookoła drzwi balkonowych

Rysunek 8.11 Test szczelności z wykorzystaniem drzwi nawiewnych

Według wytycznych programu, test szczelności budynku ma być wykonany przy nadciśnieniu i podciśnieniu, metodą B, w budynku niezamieszkałym, a wykonawcą badania może być każdy posiadający odpowiednie oprzyrządowanie. Obszar przygotowany do pomiarów ma obejmować całość powierzchni ogrzewanej, dla której została sporządzona charakterystyka energetyczna, z uwzględnieniem garaży, piwnic i poddaszy, jeśli są ogrzewane. W przypadku budynków wielorodzinnych, powierzchnia ta ma obejmować część, w której znajdują się mieszkania w standardzie NF40 i NF15. Wymagane w programie wartości współczynnika n50 wynoszą:

• Dla standardu NF40 współczynnik n50 ≤ 1,0 h-1,
• Dla standardu NF15 współczynnik n50 ≤ 0,6 h-1.

Test wykonuje się po wykonaniu wszystkich szczelnych powłok i połączeń między nimi oraz przyłączy, przebić i instalacji. Wszystkie elementy izolujące od części nieogrzewanych, takich jak okna, drzwi czy wyłazy powinny być zamontowane. Jednocześnie dostęp do warstw paroszczelnych musi być możliwy  w  celu  znalezienia i uszczelnienia nieszczelności. W trakcie wykonywania testu obecny musi być weryfikator, oceniający spełnienie wymagań przez budynek, a obecność ta powinna być potwierdzona odpowiednim podpisem na protokole z badania. Po wykonaniu sporządza się raport potwierdzający osiągnięcie określonej szczelności powietrznej, określonej za pomącą współczynnika n50, zawierający:
•      Dane niezbędne do identyfikacji budynku,
•      Powołanie się na normę PN-EN 13829 i ewen tualne z nią niezgodności,
•      Opis obiektu badań,
•      Opis aparatury i procedury,
•      Dane pomiarowe i wielkości pochodne,
•      Datę badania,
•      Dane i podpis osoby wykonującej badanie.